Ekonomik Krizin İşletmeler Üzerindeki Etkisi

Kriz kavramı, bir örgütün üst düzey hedeflerini ve işleyiş biçimini tehdit eden veya hayatını tehlikeye sokan, acil karar verilmesi gereken, uyum ve önleme sistemlerini yetersiz hale getiren hiç beklenmeyen bir anda ortaya çıkan ve genelde önlem alınmakta geç kalınan olumsuz gerilim bir durumu ifade eder.

Ekonomik kriz işletmelerin girdi, üretim, fiyat, yatırım kararları, istihdam olanakları, kapasite kullanım oranlarında değişiklikler ortaya çıkarır. Ortakların güvenlerinin sarsılmasına, yapılan satışlarda düşüşler yaşanmasına, kârlılığın olumsuz etkilenmesine, verimliliğin azalmasına, prestij kayıplarının olmasına, dış dünya ile ilişkilerin bozulmasına neden olan olumsuz sonuçlar ortaya çıkarmaktadır.

Kriz dönemlerinde devalüasyon yapılır ve bu durum işletmelerin özkaynaklarında kayıp yaşanmasına neden olur. Krizin işletmeler üzerindeki en olumsuz etkilerinden biri budur. İşletmeler açısından krizin büyüklüğü ya da küçüklüğü ne kadar olursa olsun mutlaka mali anlamdaki etkisi olumlu veya olumsuz şekilde işletmelerde büyük ölçüde önem arz etmektedir. Enflasyon işletmeleri kriz döneminde de olumsuz etkiler. Stoklarındaki devirleri yüksek olan işletmeler enflasyondan daha az etkilenmektedirler. İşletmelerin ellerinde ne kadar fazla nakdi varlığı varsa bu kriz döneminde o kadar fazla olumsuz etkileneceği anlamına gelir ve nakdi olarak borç oranları ne kadar fazlaysa gelir tablolarında da o kadar olumlu etkiler ortaya çıkacağı anlamına gelir. Borç oranları yüksek olan firmanın faaliyetleri özkaynakla finanse edilen firmanın faaliyetlerine göre enflasyondan daha az etkilenir.

Ekonomik krizin yaşanması neticesinde kur farklılıkları oluşur ve bu kur farklılıkları işletmelerin büyük zarara uğramasına ya da bazı işletmelerin kriz dönemini iyi yöneterek kar elde etmelerine neden olur. Enflasyon sebebiyle işletmelerde gerçekte elde edilenden daha yüksek kar görülmeye başlanır böylece fiktif karlar oluşmuş olur. Bu dönemde stoklar artar, sermaye azalır, tahsilatta ticari alacaklılar şüpheli alacak ya da değersiz alacak haline dönüşür. Çalışanlar işten çıkarılabilir ve bu duruma bağlı olarak da kıdem tazminatları artar. İşletmelerde büyük boyutlara ulaşan ciddi zarar rakamları görülür. Bunlar ekonomik krizin mali tablolar üzerinde meydana getirdiği etkileri gösterir. Muhasebe her alanda çok önemli etkiye sahip olduğu gibi işletmeler üzerinde de büyük etkiye sahiptir. Muhasebe riskleri önceden görebilir ve böylece karar alma ya da verme süreçlerinde çabuk hareket etmelerine neden olarak yönetimdeki kişilere katkı sağlar. Kurumsal konularda da yönetime katkı sağlar. Maliyet düşürme, tasarruf gibi stratejilerinin olması, iletişimi etkin bir şekilde kurmaları, nakit ve çalışma sermayesi gibi konuları da yönettiklerinden dolayı muhasebe kriz dönemlerinde işletme yönetimine katkıda bulunur.

Kriz dönemlerinde işletmelerin mali başarısızlık yaşamamaları için yaptıkları satışlarının yeterli düzeyde olması gerekir. İşletmedeki giderler faaliyet hacimlerindeki gelişmeye oranla daha az artmalıdır. Tahsilat politikalarını en iyi şekilde yapmaları gerekir. Bunun yanı sıra borçlanma maliyetlerinin, miktarlarının sürekli artmaması ya da borçlanma olsa bile vadelerinin uzun olması gibi sebepler mali başarının sağlanması işletmelerin kriz dönemlerinde olumsuz etkilenmemeleri için önemlidir.

İşletmeler tasarruf stratejilerini iyi belirlemeliler ve buna uygun şekilde hareket etmelilerdir. İdari işlemler sırasında harcamalarını azaltmalılardır. Vadeli olarak da satışlar azaltılmalıdır. Satışlar nakit olarak gerçekleştirilmelidir. İşletme borçlanmaya gitmemelidir gitmiş olsa bile borçlanarak çalışmaya değil özkaynaklarıyla çalışmaya özen göstermelidir. Bu şekilde çalışan işletmeler ekonomik kriz dönemlerinde krizin sebep olduğu olumsuz koşulları daha rahat bir şekilde atlatabilirler. Böylece daha uzun süre ayakta kalabilirler. Bunların yanı sıra işletmelerin yönetiminde başarılı bir şekilde hızlı ve doğru karar alabilmesi için de muhasebedeki bilgilerin ve belgelerin önemi çok büyüktür.
Aslı KARAKURT