DELİ DUMRUL

Hikayeyi bir çoğunuz bilir. Bir kuru çayın üzerine bir köprü yaptırmış olan Deli Dumrul geçeninden otuz üç akçe, geçmeyeninden döve döve kırk akçe alır mış.

Hadi geçenlerin verdiği, karşı kıyıya ulaşmanın hizmet bedelidir diyelim, geçmeyenin hem yediği sopa, hem de fazladan ödediği 7 akçe “neden geçmedin” bedelidir herhalde.

Daha çocuk yaşlarımızda bile bu hikayeyi ilk okuduğumuz anda, Deli Dumrul’un nasıl bir zalim olduğuna dair fikirler oluşurdu kafamızda.Yaşamış olduğu dönem itibariyle (Türk Mitolojisine göre Altaylılar döneminde olduğu tahmin ediliyor) “zalim” diye adlandırmak haksızlık olabilir belki, ama benzer bir durumu İki Binli yıllarda yaşıyorsanız, “zalimlik” ifadesi yaşadığınızın yanında çok hafif kalır değerli okuyucular.

Bugün de öyle bir çağda yaşıyoruz ki; muktedir olanların icraatlarıyla ilgili herhangi bir eleştirel ifade kullanıyor olsanız “istemezükçü” ilan ediliyorsunuz. Oysa bu ülkede aklıselim sahibi hiç kimse ülkenin yararına bir yatırıma karşı olmaz, ancak bu yatırımlar bahane edilerek birilerine maddi çıkar sağlandığı gibi, ülkenin ve dolayısıyla milletin maddi zarara uğratılması da kabul edilemez.

İşte bu kapsamda ele alındığı zaman; geçiş, uçuş, yatış garantileri verilerek yapılan işler aslında ülkeye hizmet vermekten çok, bu çağda yeni Deli Dumrul’lar üretmekten başka bir şey değildir.

Eski Sağlık Bakanlarından Rıfat Serdaroğlu bu durumu, “Dünya tarihinde bir ilk olarak, ödendikçe artan ve hiç bitmeyecek bir borcun sahibi olduk” ifadeleriyle başladığı yazısında bakın nasıl anlat mış..

“Hazine garantili borçlarımızın toplamı yaklaşık 158,5 Milyar Dolar. 2014-2019 yıllarında toplam 5,5 Milyar Dolar borç ödedik. Kaldı mı geriye 153 Milyar Dolar? 2014 Ocak Ayı Dolar 3,15 TL, 2019 Ocak Ayı Dolar 5,30 TL idi. Borcumuz Milli Paramız TL ile (ortalama 1 Dolar = 4 TL) 612 Milyar TL ediyordu! Dolar 15 TL’ye yaklaştı, borcumuz durduğu yerde yaklaşık 4 kat arttı. 2 Trilyon 295 Milyar TL oldu! Ödendikçe artan borç budur! Hangi ekonomist bunu başarabilir?

Kanımca, Rıfat Serdaroğlu gayet net açıklamış aslında değerli okuyucular. Ancak anlamak hususunda davul zurnanın dahi kifayetsiz kaldığı kafalara ne yapsak, ne söylesek boş.

Ancak yine de bu ülkenin düşünen, sorgulayabilen özgür bireyleri ve vatandaşları olarak ta sormamız gerekmiyor mu?

İşin verildiği yüklenici firmalara, neden geçiş veya uçuş, hatta hastanelerde yatış garantisi verilir? Hadi burada da bir sıkıntı görmediğini söyleyenler varsa onlara soralım; verilen taahüt sayıları ile halihazırda köprülerden geçenlerin, havaalanlarından uçanların sayısı arasındaki afâki farkın sebebi nedir? Bu yapılanlar ülkeye ve millete hizmetse; bu yatırımların yüklenici firmalara faydası dokunurken, neden millete yani hazineye zararı dokunuyor?

Dolayısıyla değerli okuyucular, bugün tanık olduğumuz şey Deli Dumrul hikayesinin çağımıza uydurulmuş versiyonudur. Köprüden geçiyorsanız geçiş ücretini, geçmiyorsanız verilen taahhüdü doldurmadığınız için ceza olarak geçiş ücretinden daha katmerlisini ödüyorsunuz. Hikayede köprüden geçmeyen ödediği kırk akçenin yanında bir de dayak yiyordu, şimdi tam “şanslısınız, en azından dayak yok” diyecek oldum ki aklıma geldi; hani bu uygulamaları protesto etmek üzere 3-5 arkadaş sokakta bir araya gelseniz, onu da yiyorsunuz…
Hüseyin Taşyakan