Sigortalı işte çalışmayanlar nasıl emekli olacak? İsteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olunur mu?

Çalışmayan kişilerin yanı sıra ayda 30 günden az çalışanlar veya eksik prim günü nedeniyle emeklilik hakkını kazanamayanlar, isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olabiliyorlar. Daha önce çalışma durumu ne olursa olsun, isteğe bağlı sigorta ile eksik prim günlerini tamamlamak için yeni bir işe giriş yapmadan da emekli olunabiliyor.

Daha önceki yıllarda, isteğe bağlı sigorta, kişinin çalıştığı statüye bağlı olarak değerlendiriliyordu. Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), BAĞ-KUR veya Emekli Sandığı kapsamında isteğe bağlı sigorta yaptırılabiliyordu. Ancak 30 Nisan 2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalar 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında değerlendiriliyor. Sadece ayda 30 gün çalışanların eksik günlerini tamamlamak için yatırdıkları isteğe bağlı sigorta primleri ise 4/a (SSK) kapsamında değerlendiriliyor.

Önceden SSK statüsünde isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler, daha düşük primlerle ve daha erken yaşta emekli olabiliyorlardı. Ancak 2008 yılından sonra isteğe bağlı sigortanın 4/b statüsünde değerlendirilmeye başlaması, emekli olmayı zorlaştırdı. Daha fazla prim ödemesine rağmen daha geç bir yaşta emekli olunabiliyor.

Bununla birlikte, isteğe bağlı sigorta, çalışmadan emekli olmak isteyenler için önemli bir seçenek sunuyor.

İsteğe bağlı sigorta yaptırabilmek için Türkiye’de ikamet etmek ve zorunlu sigortalı olarak çalışmamak gerekiyor. Aylık 30 günden az çalışanlar, yarı zamanlı çalışanlar veya ev hizmetlerinde ayda on günden az çalışanlar bu kapsama giriyor. Sigortalı bir işte çalışmamış olan kadınlar, isteğe bağlı sigorta yaptırarak emeklilik hakkı elde edebiliyorlar. Türkiye’de düşük kadın istihdam oranıyla ön plana çıkan bir ülke olduğu için, özellikle kadınlar yaşlandıklarında düzenli bir gelire sahip olma ihtiyacı duyuyorlar ve emekli olmanın yollarını araştırıyorlar. Bu noktada, bireysel emeklilik sigortası (BES) ve isteğe bağlı sigorta seçenekleri dikkat çekiyor.

Çalışmayan kişilerin yanı sıra ayda 30 günden az çalışanlar veya eksik prim günü nedeniyle emekli olamayanlar, isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek emekli olma imkanına sahipler. Geçmişte çalışma durumuna bağlı olarak isteğe bağlı sigorta değerlendirilirken, bugün isteğe bağlı sigortalar 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında değerlendiriliyor. Ayda 30 günden az çalışanların eksik günlerini tamamlamak için yatırdıkları isteğe bağlı sigorta primleri ise 4/a (SSK) kapsamında değerlendiriliyor.

Önceden SSK statüsünde isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler, daha düşük primlerle ve daha erken yaşta emekli olabiliyorlardı. Ancak 2008 yılından sonra isteğe bağlı sigortaların 4/b statüsünde değerlendirilmesi, emekli olmayı zorlaştırdı. Daha fazla prim ödemesine rağmen daha geç bir yaşta emekli olunabiliyor.

Bu durumda isteğe bağlı sigorta, çalışmadan emekli olmak isteyenler için önemli bir seçenek olarak öne çıkıyor. İsteğe bağlı sigorta yaptırabilmek için Türkiye’de ikamet etmek ve zorunlu sigortalı olarak çalışmamak gerekiyor. Ayda 30 günden az çalışanlar, yarı zamanlı çalışanlar veya ev hizmetlerinde ayda on günden az çalışanlar bu kapsama giriyorlar. Dul ve yetim aylığı alan kişiler de isteğe bağlı sigorta yaptırabilirler.

İsteğe bağlı sigorta primleri serbestçe belirlenebiliyor. Prim miktarı, brüt asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasında değişen kazancın yüzde 32’si üzerinden ödeniyor. Primin içinde genel sağlık sigortası (GSS) primi de yer alıyor ve isteğe bağlı sigortalılar GSS primi ödemesi yapmadan sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyorlar.