Selçuk’ta kazı kapışması

Selçuk’ta kazı kapışması: Avusturyalı ve Türk bilim insanları karşı karşıya!

Selçuk İlçesi’nde yıllardır çalışmalar yapan Avusturya Arkeoloji Enstitüsü Efes Kazıları Başkanı Doç. Dr. Sabine Ladstatter’in, “Efesliler ile Müslümanlar yıllarca birlikte yaşadılar” sözleri tartışmalara neden oldu. Ayasuluk Tepesi ve St.Jean Anıtı Kazı Başkanı, Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mustafa Büyükkolancı, “Belge, bilgi olmadan açıklama yapmak doğru değil. Amaçları reklam yaparak gündeme gelmek” dedi.

Türkiye’nin en önemli kültürel değerleri arasında yer alan Efes ve civarındaki tarihi yapıların UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alınmasından sonra başlayan tartışmalı süreç devam ediyor. Bölgede, yıllardır Türkler ve Avusturyalıların yaptığı çalışmalar ile yeni eserlere ulaşılırken Türk heyeti, UNESCO sürecinde kendilerinin yok sayıldığını ve Avusturyalıların ön plana çıkartıldığını ifade etmişti. UNESCO kararının ardından, “Selçuk- Efes’e verdiğim 40 yıllık helal etmiyorum” açıklamasında bulunmuştu.

Türkler ve Avusturyalılar arasında yaşanan Selçuk’taki gerilim yine arttı. Avusturya Arkeoloji Enstitüsü Efes Kazıları Başkan Doç. Dr. Sabine Ladstatter’in geçtiğimiz günlerde yaptığı, “Bugünün Selçuk’unda Efesliler ve Müslümanlar uzun bir süre yan yana aynı limanı kullanarak yüzyıllarca yaşadılar. Bu, çok önemli bir bilgi çünkü bundan önce Müslümanlar’ın buraya gelmesiyle her şeyin yerle bir edildiğini, Efes’in terk edildiğini ve Ayasuluk’a yerleşildiğini düşünüyorduk. Bunun doğru olmadığı ortaya çıktı” açıklaması tartışmaların fitilini ateşledi. Ayasuluk Tepesi ve St.Jean Anıtı Kazı Başkanı, Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mustafa Büyükkolancı, Avusturyalıları eleştirdi. Büyükkolancı, “Tarihi bir konuda açıklama yapacaksanız belgeniz, bilginiz ve bulgunuzun olması gerekiyor. Hele ki arkeolojide öyle lafla açıklama olmaz. Ne yazık ki bu arkadaşlar kendi bölgelerindeki çalışmaları geliştirmek yerine bizim yıllardır çalışma yaptığımız alanlarla ilgili değerlendirme ve yorumlarda bulunuyorlar. Ne yazık ki Türk heyetinin olduğu bölgeye Avusturyalılar tarafından tecavüz var” dedi.

BÖYLE MANTIK OLMAZ
Avusturyalıların dış işleri bakanlıkları üzerinden girişimler yaparak kendilerini istemediklerini belirten Prof. Büyükkolancı, “Avusturya heyetinin başkanı olan hanımefendi yıllarca lobi yaptı. Her fırsatta ‘Bu bölgede iki farklı yapılanma olmasın, başka da üniversite bu işe bulaşmasın’ dediler. Dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Ertuğrul Günay önce bunları istemedi. Sonra baskı ve lobi yaparak çalışmalarını sürdürdüler. Şimdi de bizim 30-40 yıldır çalışma yaptığımız alanlara yönelik açıklama yapıyorlar. Sempozyumlarda, toplantılarda yetkili oldukları Efes dışında farklı yerlerin de fotoğraflarını, bilgilerini paylaşıyorlar. Böyle bir mantık olmaz” diye konuştu.

MİSİLLEME ÇALIŞMASI
Kasıtlı bir şekilde kendilerine yönelik saldırıların olduğunu belirten Prof. Dr. Büyükkolancı, bakanlık yetkilileri ve makamlarını göreve davet etti. Büyükkolancı, “Burada iki farklı yapılanma arasında yıllardır süren zaten bir kapışma, savaş var. Şimdi bu durum onların saldırıları ile daha da derinleşiyor. Efes’in olduğu yerde kazı yapılacak, çalışmalarla yeni şeyler ortaya çıkartılacak çok yer var. Mesela öncelikli olarak sur duvarları ile ilgili değerlendirme yapabilirler. Duvarların yıkılmasını adeta seyrediyorlar. Böyle devam ederse biz de Efes’e ait yeni bulgu ve belgeler açıklamak zorunda kalacağız. Onlar bizim işlerimize karışırsa biz de karşılık veririz. Böyle bir düşüncemiz de var” ifadelerini kullandı.

Prof. Büyükkolancı ayrıca, Avusturya’nın başkenti Viyana’daki Viyana Efes Müzesi’nin yıllar önce bu bölgeden çıkan eserlerle kurulduğunu ifade etti. Büyükkolancı, Selçuk’taki araştırmalarda çıkan tarihi eserlerin çalınarak o ülkede bir sanat merkezi inşa edildiğinin de altını çizdi.