Batı Anadoludaki benzer örnekler gibi Geç Kalkolitik Çağa (M.Ö.4000) tarihlenen kazı buluntusu ilk idol, korunmuş durumdaki vücüdunun üst kısmı, kolları ve bacakları ile bir kadın figürinidir. M.Ö. 2900-2800 yıllarına tarihlenen ikinci idol ise, Çukuriçi Höyüğün Erken Bronz Çağına ait Oturma kompleksinde bulunmuştur. Stilize usluplu olup baş ve kolları basitleştirilerek işlenmiştir. Her iki idolde, Kültsel bir figürindir ve Efes’in şimdiye kadar ki en erken tarihli heyketraşlığına ve kütsel faaliyetlerine tanıklık etmektedir.
Efes’in en eski yerleşim yeri olan Çukuriçi Höyük’teki kazılar 2007 yılından beri Dr. Barbara HOREJS (Avusturya Arkeoloji Enstitüsü) başkanlığındaki uluslararası ve disiplinlerarası bir ekiple yürütülmektedir. Projenin finansmanı Avrupa Araştırmalar konseyi tarafından sağlanmaktadır. Çukuriçi Höyükteki yerleşim kalıntıları Neolitik Çağ (7.bin), Kalkolitik Çağ (6. ve 4. Bin) ve Erken Bronz Çağı’na (3. Bin) tarihlenmektedir. Her iki idolde yerleşim alanındaki metalurji merkezinde çok sayıda bakır işlikleri ile birlikte bulunmuştur. Değiş tokuş amaçlı kullanılan madenden giysi iğnesi, çeşitli maden aletlerin üretildiği işlikler bulunmaktadır. Çok sayıdaki ithal eserin gösterdiği gibi, Çukuriçi Höyük sakinleri her dönemde diğer bölgelerle kültürel ilişkiler içerisinde olmalıydı. Her iki idolde bizlere Efes’in en erken sakinlerinin tarih öncesi inaçları konusunda bilgiler vermektedir.
