İzmir’in en çok merak ettiği soru cevap buldu: Merkez ne kadar alıyor, ne kadar harcıyor?

Sayıştay tarafından hazırlanan 2017 yılına ait ‘Genel Uygunluk Bildirimi’ raporuna göre; İzmir’den 66 milyar 527 milyon 284 bin 737 TL’lik (yüzde 9.2) gelir elde edildiği belirtildi. Bunun yanında kente 14 milyar 417 milyon 676 bin 211 TL’lik (yüzde 1.9) harcama yapıldığı raporda yer aldı.

Sayıştay Başkanlığı’nın açıkladığı 2017 yılına ait genel uygunluk bildirimi raporuna İzmir’i yakından ilgilendiren rakamlar yansıdı.

2018 yılının Ağustos ayında tamamlanan ve güncel veriler sunan raporda kurumun tespit ettiği eksiklik ile hatalar yer aldı.

Sayıştay, raporunda illerden tahsil edilen gelirler hakkında bilgilendirme yaparken İzmir’in listedeki yeri ve merkezi yönetim idarelerince gerçekleşen harcama tutarlarından aldığı pay dikkat çekti.

BÜTÇEDEN İZMİR’E YAPILAN HARCAMA TUTARI VE ORANI…
‘Bütçe Giderlerinin İller İtibarıyla Dağılımı’ başlığı altında yer alan bilgilere göre, ‘Merkezi Yönetim Kapsamındaki İdarelerce Yapılan Harcama Tutarının En Yüksek Olduğu İller’ belirlendi. Listede İzmir üçüncü sırada yer alırken Ankara ve İstanbul ile arasında ciddi bir farkın olduğu görüldü.

‘Genel Bütçe Harcama Tutarı’ bölümünde, İstanbul 24 milyar 62 milyon 487 bin 110 TL ile zirvede konumlandı. İstanbul’u 17 milyar 838 milyon 58 bin 163 TL ile Ankara izledi. Bu iki şehrin ardından 10 milyar 571 milyon 688 bin 347 TL’yle İzmir üçüncü sırada yer aldı. ‘Özel Bütçe Harcama Tutarı’ hesaplamasında ise zirveye Başkent konumlandı. Ankara 38 milyar 569 milyon 366 bin 15 TL’lik payının ardından İstanbul 8 milyar 188 milyon 847 bin 458 TL ile ikinci sırada yer aldı. İzmir de üçüncülüğü 3 milyar 845 milyon 987 bin 864 TL’lik destekle elde etti. Bu 3 büyükşehir arasında ‘Düzenleyici ve Denetleyici Kurum Harcama Tutarı’ sadece Ankara’da görüldü. Başkent’e bu noktada 3 milyar 941 milyon 504 bin 801 TL’lik pay ayrıldığı görüldü. ‘Toplam Harcama Tutarı’ bölümünde ise Ankara’nın açık ara önde olduğu belirtildi. Listede yer alan hesaba göre toplama harcamada Ankara’ya 60 milyar 348 milyon 928 bin 979 TL, İstanbul’a 32 milyar 251 milyon 334 bin 568 TL, İzmir’e ise 14 milyar 417 milyon 676 bin 211 TL’lik pay ayrıldığı görüldü. Ayrıca merkez saymanlık Genel Bütçe Harcama Tutarı’nın 447 milyar 481 milyon 218 bin 820 TL olduğu aktarıldı.

‘İl Harcama Tutarının Toplam Harcama Tutarı içindeki Oranı’ kısmında da verilen bilgiye göre; Ankara’nın yüzde 7.9, İstanbul’un yüzde 4.2, İzmir’in yüzde 1.9’luk destek aldığı ifade edildi. Merkez saymanlık oranının ise yüzde 58.6 olduğu görüldü.

Bu nedenle Sayıştay hazırladığı raporunda; ‘763 milyar 155 milyon 514 bin 87 Türk Lirası merkezi yönetim bütçe giderinin yüzde 66’sına karşılık gelen 507 milyar 830 milyon 147 bin 799 Türk Lirası, Ankara’da bulunan merkez saymanlıkları ve diğer muhasebe birimlerine kaydedildiği için bu harcamalara ilişkin hizmetlerin tamamı Ankara ilinde yapılmış gibi görünmektedir’ diyerek örnek olarak, ‘Yol Yapımına İlişkin Harcamaların İller İtibarıyla Dağılımı’na yer verdi.

SAYIŞTAY YOL YAPIMI İÇİN HARCANAN TUTARI ÖRNEK GÖSTERDİ: İZMİR 7’NCİ SIRADA!
Raporda, ‘Örnek olarak yol yapım giderlerine ilişkin bütçe giderlerinin sadece 26 ilde gösterilebilmesi bu uygulamanın başka bir sonucudur. 15 milyar 165 milyon 783 bin 479 TL 96 kuruşluk yol yapımına ait harcamadan yüzde 38,82’sine karşılık gelen 5 milyar 887 milyon 497 bin 181 TL 82 kuruşluk harcamanın tamamının yol yapımlarının gerçekleştirildiği iller yerine, kaydolduğu muhasebe birimi itibarıyla Ankara’da yapılmış olduğu görülmektedir’ açıklamasını yaptı.

Yol yapımına dair toplam harcama tutarı ve il harcama tutarının toplam harcama tutarı içindeki oranına bakıldığında İzmir’in 7’nci sırada yer aldığı görüldü. İlk 7 sıralama şu şekilde oluştu:

Ankara: 5 milyar 887 milyon 497 bin 181 lira 82 kuruş- yüzde 38.82

Trabzon: 1 milyar 209 milyon 885 bin 896 lira 35 kuruş- yüzde 7.98

Antalya: 956 milyon 384 bin 864 lira 26 kuruş- yüzde 6.31

Samsun: 868 milyon 120 bin 104 lira 28 kuruş- yüzde 5.72

Mersin: 844 milyon 79 bin 145 lira 1 kuruş- yüzde 5.57

Konya: 666 milyon 690 bin 226 lira 83 kuruş- yüzde 4.40

İzmir: 635 milyon 742 bin 876 lira 87 kuruş- yüzde 4.19

MERKEZİ YÖNETİM İZMİR’DEN NE KADAR GELİR TAHSİL ETTİ?
Raporda bir de, ‘Merkezi Yönetim Kapsamındaki İdarelerce Tahsil Edilen Gelir Tutarının En Yüksek Olduğu İller’ başlığı altında bilgiler verildi. Sayıştay bu bölümde de, ‘Bütçe gelirlerinin yapıldığı muhasebe biriminin bulunduğu ilin esas alındığı görülmektedir. Bunun sonucu olarak, 720 milyar 873 milyon 424 bin 384 Türk Lirası merkezi yönetim bütçe gelirinin yüzde 61,43’üne karşılık gelen 442 milyar 864 milyon 251 bin 332 Türk Lirası İstanbul ve Ankara dışındaki illerde de elde edilmesine rağmen, muhasebe kayıtlarında İstanbul ve Ankara illerinde elde edilmiş gibi görünmektedir’ bulgusuna yer verdi.

Listeye göre İzmir; İstanbul, Ankara ve Kocaeli’nin ardından 4’üncü sırada yer aldı. İzmir’in, ‘Genel Bütçe Gelir Tutarı’nın 64 milyar 444 milyon 747 bin 394 TL, ‘Özel Bütçe Gelir Tutarı’nın 2 milyar 82 milyon 537 bin 342 TL, ‘Toplam Gelir Tutarı’nın ise 66 milyar 527 milyon 284 bin 737 TL olduğu görüldü. İzmir’in ‘İl Gelir Tutarının Toplam Gelir Tutarı içindeki Oranı’nın ise yüzde 9.2 olduğu belirtildi.

GELİR VE HARCAMA AYNI TABLODA!
‘Merkezi Yönetim Kapsamındaki İdarelerde En Yüksek Harcama Yapılan 9 İlin Harcama ve Gelir Tutarları’ başlığı altında da harcama tutar ve oranları ile gelir tutar ve oranlarının aynı tabloda kamuoyuna sunulduğu görüldü.

İzmir’den 66 milyar 527 milyon 284 bin 737 TL’lik (yüzde 9.2) gelir elde edildiği belirtildi. Ayrıca kente 14 milyar 417 milyon 676 bin 211 TL’lik (yüzde 1.9) harcama yapıldığı da raporda yer aldı.

Sayıştay verilerin sonrasında ise şu uyarıyı yaptı: ‘Raporumuzun gider bütçesi bölümünde bütçe giderlerinin iller itibarıyla dağılımını gösteren icmallerinin, bütçe giderine ilişkin muhasebe kaydının yapıldığı il yerine bütçe gideriyle yapılan hizmetin fiilen gerçekleştirildiği ili gösterecek şekilde düzenlenmesi gerektiği ifade edilmiştir. Bütçe gelirleri bakımından da aynı durum söz konusu olup, bütçe gelirlerinin iller itibarıyla dağılımını gösteren icmallerin, bütçe gelirlerinin muhasebe kaydının yapıldığı il yerine, gümrük vergisi ve özel tüketim vergisi gibi belli noktalarda tahsil edilen ancak tüm ülkeyi ilgilendiren gelirler ayrıştırıldıktan sonra gelirin fiilen elde edildiği ili gösterecek şekilde düzenlenmesi uygun olacaktır’.
Mehmet İŞLER /EGEDESONSÖZ