Selçuk Belediyesi Ahmet Taner Kışlalı salonunda “Hasat öncesi ve hasat sonrası uygulamaların narın depolama ömrüne etkileri” konulu seminer düzenleyerek üreticileri narın hasat öncesi, hasat zamanıyla ürünlerin depolama ve paketleme konularında bilgiler verdi.
Üreticilerin görsel sunumla da bilgilendirildiği toplantının açılış konuşmasını yapan Selçuk Belediye Başkanı Dr. Dahi Zeynel Bakıcı,” bize düşen görev üreticilerimizle bu işle uğraşan tüccarlarımızı bir araya getirip böyle etkinlikleri düzenleyerek katılımcıları bilgilendirmektir. Deppo Efes,çiftçilerimizin ürünlerine yüksek fayda sağlayacak bir tesistir. Burası üreticilerimizin yararına kullandırılmaya devam edecektir. Attığımız adımları Selçuk’umuzu düşünerek atmaya devam edeceğiz. Yapılan bilgilendirme toplantısının katılımcılara fayda getirmesini diliyorum” dedi.
Alanlarında uzman kadroyla verilen bilgilendirmeye Selçuk Belediye Başkan danışmanı Prof. Dr. Tayfun Ağar ile birlikte Ege Üniversitesinden Prof. Dr. Pervin Kınay ve Doç. Dr. Fatih Şen katıldı. Yaklaşık 2 saat süren bilgilendirme toplantısı interaktif şeklinde yapılarak üreticilerin karşılaştıkları güçlüklerle konu alan soruları da yönetme fırsatı buldu. Toplantıda ayrıca üreticilere yönelik bilgilendirilme toplantılarının devam edeceği vurgulandı.
Prof. Dr. Pervin KINAY TEKSÜR ve Doç.Dr. Fatih ŞEN’in Nar üreticilerini bilgilendirme metni:
Nar ülkemizde sonra üretimi 2000’li yıllardan hızla artan meyve türlerinden biridir. 2000 yılında nar üretimi yaklaşık 58 bin ton iken, 2012’de bu rakam 315.150 tona ulaşmıştır. Ülkemizde 2012 yılı için 269.024 dekar toplam üretim, toplam ağaç sayısı 15.801.804 ve 315.150 ton toplam üretim bildirilmektedir. Nar ihracatı yapılan ilk 10 ürün içerisinde yer almaktadır. Toplam üretimini yaklaşık %10-15’i ihracata gitmekte ve ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır. 2013 yılı Mart ayında yaş meyvede Türkiye geneli en fazla ihracatı yapılan ürünün 3.468.746 kg (3.204.153 $) ile nar olduğu bildirilmektedir.
Ülkemizde 2000’li yıllara kadar nar üretiminin bu kadar yaygın olmaması ve depolamanın da yapılmaması nedeniyle, narda depolama ve hasat sonrası hastalıklar hakkında bilgi oldukça yetersizdir. Bölümümüzde bu konuda TÜBİTAK (Hasat Öncesi ve Sonrası Bazı Uygulamalarla Nar Meyvelerinde Fungal Çürüklüklerin Önlenmesi ve Meyve Kalitesinin İyileştirilmesi adlı ve TOVAG 110 O 624 nolu proje) destekli bir proje hasat öncesi ve sonrası narda hastalık kaynaklarının bulunması ve önlenmesine yönelik olarak 3 yıldır sürdürülmektedir. Bu proje kapsamında, narda hasat sonrası kayıpların yıllara göre değişmekle birlikte %30-50 arasında değiştiği gözlenmiştir. Bu rakamlar bazı işletmelerde %70’lere ulaşmaktadır.
TÜBITAK (TOVAG 1110 O 624) tarafından desteklenen bu proje kapsamında, nar meyvelerinde hasat sonrasında görülen ve önemli ürün kayıplarına neden olan hastalıkların geliş kaynağı saptanması hedeflenmiştir. Hasat sonrası hastalıkların bulaşma yollarının saptanması amacıyla nar meyvesinin farklı fenolojik dönemlerinde, çiçekten itibaren Denizli, Muğla Aydın, İzmir ve Manisa’da örneklemeler yapılmıştır. Hasat sonrası hastalıkların kontrolünün sağlanması için, hasat öncesi dönemdeki enfeksiyonların gelişimine göre bahçede bir ilaçlama programı oluşturulmuştur. Hasat sonrasında fiziksel, alternatif kimyasal, bazı fungisitler ve biyolojik savaşım ajanının etkinliği araştırılmıştır. Bazı illerde soğuk hava deposu koşullarında bulunan nar meyvelerinde, hasat sonrası önemli kayıplara neden olan fungal patojenler ve bu patojenlerin yaygınlık oranlarının belirlenmesi de bu proje kapsamında gerçeleştirilmiştir. Projenin diğer bir bölümünde ise farklı modifiye atmosfer (MA) ambalaj materyallerinin depolama süresince meyve kalitesine ve çürüklük gelişimine etkisi araştırılmıştır. Nar meyvesinin uzun süre sağlıklı olarak, en az kayıpla depolanması için gerekli verilerin sağlanması hedeflenmiştir. Elde edilen bu veriler ile hasat sonrası kayıpların en aza indirgenmesi amaç edinilmiştir.
Narda yetiştiricilik aşamasında ve hasat sonrasında kayıplara neden olan birçok fungal hastalık ve zararlı bulunmaktadır. Rhizoctoniasolani(kök çürüklüğü),Phytophthoraspp. (kök çürüklüğü), Fusariumoxysporum(solgunluk),Rosellinianecatrix(kök çürüklüğü),Colletotrichumspp. (yaprak lekesi) gibi pek çok fungal etmen hasat öncesi dönemde ağalarda, yeşil aksamda ve meyvelerde zarar oluşturmaktadır.
Bunların yanında meyvelerde sorun olan kahverengi çürüklük (Alternariaalternata), kurşuni küf veya boyun çürüklüğü (Botrytiscinerea), meyve çürüklüğü (Coniellagranati), siyah iç çürüklüğü (Aspergillusniger), mavi çürüklük (Penicilliumspp) ve antraknoz gibi (Colletotrichumspp.) çok önemli meyve hastalıkları bulunmaktadır. Bunların pek çoğu yetiştiricilik aşamasında meyveye bulaşarak gizli infeksiyonlar yapmakta ve depolama aşamasında önemli ekonomik kayıplar oluşturmaktadır. Bunların içerisinde kurşuni küf veya boyun çürüklüğü (Botrytiscinerea) olarak bilinen hastalık kayıpların en önemli sebebidir.
Prof. Dr. Pervin KINAY TEKSÜR
Doç. Dr. Fatih ŞEN
