Gelişimsel Bir Nöropsikoloji Bozukluğu: Tourette Sendromu

Her insan yaşamlarının bir döneminde, özellikle stresli dönemlerde, çeşitli tiklere sahip olurlar. Tourette Sendromu da genellikle çocukluk çağında başlayan, istemsiz hareketlerle kendini gösteren bir tik bozukluğudur.

Hastalık sıklıkla 3-9 yaş arasındaki çocuklarda görülmektedir. Başlangıçta baş ve boyun bölgesindeki hareketlerde görülen bu tikler göz kırpması, göz devirmesi ve kafa sallama gibi belirtiler ile kendini gösterir. Bu tik bozukluğunu ortadan tamamen kaldıracak bir tedavi olmasa da belirtilerini en aza indirmek için ilaç tedavisi verilebilmektedir.

Tik kavramı kişinin kontrolünde olmadan ancak yapma ihtiyacı duyarak ortaya çıkardığı davranışlar olarak tanımlanabilir. Kişiler bu tikleri yaşamlarının bir parçası haline getirmiştir ve kendilerini tikleri yapmak zorunda hissetmektedirler. Tikler yerine geldiği zaman kişi kendini rahatlamış hisseder.

Genellikle okul çağındaki çocuklarda meydana gelen bu durum genelde ani gelişir ve birkaç hafta içerisinde ortadan kaybolur. Kısa süreli bu tikler belirli bir düzen olmaksızın göz kırpma, ağız ayırma ve baş sallama gibi çeşitlenebilmektedir. Bazı tikler ise ritmik ve uzun sürelidir. Kişi bunu öylesine kabullenmiştir ki tikleri yapamadığı zaman kendini sıkıntıdaymış gibi hisseder. Düz bir çizgide yürüme, sözleri tekrarlama, el sallama, havaya üfürme, burna dokunma vs. gibi tikler uzun süreli tiklerde görülmektedir.

Tikler ileriki yaşlarda oluşmaya başlamışsa bunların genellikle stres kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Ayrıca var olan psikiyatrik rahatsızlıklar da tik oluşumuna neden olmaktadır.

Tourette Sendromu Neden Olur ?
Tourette Sendromu’na neden olan etkenler tam olarak bilinmese de ailedeki Tourette Sendromu öyküsünün varlığı bu hastalığın tekrarlamasında oldukça etkili bir faktördür. Genetiğin yanı sıra nörolojik ve psikolojik problemlerin etkisiyle de Tourette Sendromu tablosu gelişebilmektedir.
İnsan vücudundaki dopamin ve serotonin salgıları, sinir sistemiyle beraber psikoloji kavramı ile iç içedir. Bu salgılardaki meydana gelen azalma veya artma gibi olumsuzluklar uzman doktorlara göre Tourette Sendromu’na neden olmaktadır.

Bunların yanı sıra hastalarda geçmişte meydana gelen uyku bozuklukları, depresyon, aile ve iş baskısı, anksiyete ve obsesif kompulsif bozukluk gibi problemler de Tourette Sendromu oluşmasının önünü açmaktadır.

Tourette Sendromu’nun Belirti ve Bulguları ?
Tourette Sendromu yaşayan kişiler belirtileri hafif yaşayabildiği gibi şiddetli bir şekilde de yaşayabilmektedir. Hafif belirtiler gösteren kişilerde tikle en fazla 2-3 saniye sürerken şiddetli belirti gösteren hastalarda bu tikler daha uzun sürmektedir. İlerleyen hastalarda ise kompleks tikler görülebilmektedir. Örneğin göz kırparken omuz silkme gibi. Tourette Sendromu’nda görülen genel belirti ve bulgular şu şekilde sıralanabilir;

1. Burun çekme
2. Göz kırpma
3. Omuz silkme
4. Üfleme
5. Islık çalma
6. Öpücük atma
7. Göz devirme
8. Çevredeki insanlara temas isteği
9. Dişleri sıkma, titretme
10. Küfür etme
11. Bağırma ve ıslık çalma
12. Kafa sallama
13. Zıplama
14. Sıçrama
15. Elde ve kafada titremeler Tourette Sendromu’nda görülen belirti ve bulgulardır.

Tourette Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır ?
Tourette Sendromu yaşayan kişilerde planlamalar hastalığın getirdiği tiklere ve süresine bağlı olarak değişir. Aynı zamanda tiklere psikolojik bir rahatsızlık neden oluyorsa ilk aşamada o hastalığa yönelik tedavi planlaması yapılmalıdır.

Hafif tiklere özellikle erken yaşlarda çocuk psikiyatrisi doktorları tarafından destekleyici ve eğitmeye yönelik tedavi yapılır. Bu tik türleri genellikle geçici olduğu için ilaç vs. kullanmaya gerek kalmamaktadır.

İlerleyen Tourette Sendromu vakalarında bu yöntemler işe yaramamaktadır. Bu evreye gelmiş olan kişilere uzmanlar tarafından psikoterapiler verilmelidir. Bu tedavilerde kişinin sosyal yaşamdaki konumu ve varsa beraberinde bulunan ruhsal problemler de göz önünde bulunmalıdır. Belirtileri şiddetli gösteren hastalarda ise anksiyete ve stres gibi belirtiler de ortaya çıkabileceği için bunlara yönelik tıbbi tedavi de verilebilmektedir.