GÜMRÜK ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, lisanslı depoculuk sistemindeki en önemli hedeflerinden birinin ürün ihtisas borsası kurulması olduğunu söyledi.
İzmir Ticaret Borsası öncülüğünde 19 ortak tarafından kurulan Ege Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk A.Ş. (ELİDAŞ) ve İzmir Ticaret Borsası Elektronik Platformu’nun (İZBEP) açılışı, Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, İzmir Vali Yardımcısı Ardahan Totuk, İzmir Ticaret Borsası Başkanı Işınsu Kestelli ve ELİDAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Barış Kocaagöz ve çok sayıda davetlinin katılımı ile gerçekleşti.
Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, Selçuk İlçesi’ne bağlı Belevi’deki ELİDAŞ açılışında yaptığı konuşmada, kısa sürede pek çok yeni lisanslı depolama işletmesinin faaliyete başlanacağını söyledi. Lisanslı depoculuk sistemindeki önemli hedefin ürün ihtisas borsasının kurulması olduğunu dile getiren Yazıcı, Aralık ayında yürürlüğe giren yeni Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Ürün İhtisas Borsası’nın Bakanlar Kurulu kararı ile kurulması esasının benimsendiğini hatırlattı. Yazıcı, “Lisanslı depoculuk sistemindeki önemli hedeflerimizden biri de ürün ihtisas borsası kurulmasıdır. Ürün ihtisas borsası, hem ülke genelinde, hem de uluslararası düzeyde faaliyet gösterecektir. Böylece Türkiye, bölgemizdeki tarım ürünleri ticaretinin merkezi haline gelecektir. Ürün ihtisas borsasının kurulmasının tarım ürünleri ticaretimizin geliştirilmesi ve dünya ile rekabet edilebilir düzeye çıkarılması için çok önemlidir” dedi.
Yazıcı, ürünlerin ticaretinde depolama imkanlarının yeterli olmadığını, mevcut depoların kalitesiz ve altyapıların yetersiz olmasından doğan sıkıntılar yaşandığını söyledi. Yazıcı, “Bu tür sorunların aşılması için iki ayaklı bir sistemle çözüm getiriyoruz. Bunlardan birincisi, ürünlerin modern altyapıya sahip ortamlarda muhafaza edilebileceği profesyonel depolama sistemleridir. İkincisi ise bu depolarda saklanan ürünlerin alım satımının ürün senetleri ile ihtisaslaşmış borsalarda yapılmasıdır. Bu sistemin bir bütün olarak tam anlamı ile işlemesi ile üretecimiz sanayicimiz, tüccarımız ve decletimiz açısından çok önemli faydalar elde edilmiş olacaktır” dedi.
Türkiye’nin en önemli stratejik tarım ürünlerinden birinin pamuk olduğunu, yıllık ortalama pamuk üretimin 5 milyon tona ulaştığını ifade eden Yazıcı, “Pamuğun en az üretimi kadar önemli bir diğer hususu da ticaretidir. Tarımsal ürün ticaretinde geleneksel yöntemler artık yeterli değildir. Üretici malını üretir, mal fiziki olarak tüccarın deposuna taşınır, üretici malını alır teker teker gezdirir. Sonra da en iyi bulduğu fiyata satmaya çalışır. Bu süreç zor ve zahmetli, hepsinden öte maliyetlidir. Biz bu satış sistemini değiştirmeyi, alıyla satıcıyı maksimum faydada buluşturmayı hedefliyoruz” diye konuştu.
TARIMA KADIN ELİ
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıkloğlu da, söz konusu yatırımla kalitenin artacağını kaydetti. Tarımın en önemli zenginleşme kaynakları arasında olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, “Emtia fiyatlarına baktığımızda tarımın nasıl bir kazanç olduğumu anlayabiliriz. Petrol geçen yıl tam bir yılda yüzde 2 değer kaybederken, buğday yüzde 17, soya yüzde 24 değer kazandı. Tarım ürünleri artık en kıymetli emtia haline geldi. Dünya nüfusu artık bir Türkiye kadar artmaktadır. Orta sınıf hızla gelişmektedir. 15 yılda Asya ülkelerinde orta sınıfa mensup insan sayısı 1,5 milyar artmıştır. Üretici olmaktan çıkıp tüketici olmuştur. Artık bu insanlar daha iyi beslenip daha iyi tüketmek istemektedir. Türkiye bu açıdan çok şanslı. Ekilebilir araziye sahibiz. Tüm tarımsal ürünleri ekebiliyoruz. Avrupa’nın birinci, dünyanın yedinci büyük ülkesi haline geldik. Ama eğer biz bu işi para kazanmak için yapmak istiyorsak ticaretini de yapabilir olmalıyız. Bu kadar üretim avantajımıza rağmen ticaret sistemini doğru kullanamazsak maalesef işin kazancı başkasına kalmaktadır. Zamanında harekete geçenler bu işten kazançlı çıkacaktır. Zirveye oynamak istiyoruz” dedi.
Hisarcıklıoğlu ayrıca tarımın erkek mesleği olduğu tezinin İTB Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli ile çürütüldüğünü de kaydederek, “Ben buna Işınsu Hanım farkı diyorum. Tarıma da kadın eli değmiş oldu. Bu işin nasıl iyi yapılabileceğini de göstermiş oldu. “Odalar ve borsalar ne iş yapar?’ diye soranlara en güzel cevap bu yatırım. Dünyanın en iyi sistemini kuruyor, çiftçiye tüccara sanayiciye kazandırıyor, dolayısıyla ülkemize kazandırıyor” dedi.
ELİDAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Barış Kocaagöz de, Türk tarımının kaderini değiştirecek nitelikte bir yatırımın açılışını yaptıklarını belirterek, “Bu sistem üreticilere uygun finansman sağlama imkanı yarattığı gibi kendi ürünlerini 12 ay süresince istediği zaman şeffaf piyasalarda satma imkanı sağlayacak” dedi.
İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli de Türkiye’nin tasarruf açığı yüksek olan bir ülke olduğunu belirterek, “Eğer 2023 yılında Türk tarımı için belirlediğimiz 150 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşmak istiyorsak, bu tür girişimlerin sayısını, niteliğini ve katılımcı kalitesini yükseltmek zorundayız” diye konuştu.
SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?
ELİDAŞ ve İZBEP bir tarım ürününün ilk kez elektronik ortamda spot olarak satışının gerçekleştirileceği entregre bir sistem olacak. Bu sistem sayesinde pamuğun kendisi yer değiştirmeden mülkiyeti ulusal düzeyde isteyen yatırımcı tarafından alınıp satılabilir olacak. ELİDAŞ’a depolanmak üzere getirilen pamukların kalite kriterleri belirlenecek, fiziki olarak depoya alınan pamuk elektronik sistemde kaydedilerek ürün sahibinin herhangi bir bankada bulunan yatırım hesabı altında otomatik olarak görünecek. Elektronik ürün senedi (ELÜS) sahibi bu aşamadan sonra isterse pamuğunu İZBEP’e de satabilecek. İsterse de bankaya teminat olarak sunarak kredi kullanabilecek. Pamuğu temsil eden ELÜS’ler internet ortamında işlem görebilecek. Alıcı ve satıcılar aracılar vasıtasıyla işlem emirlerini verebilecek. İZBEP’de işlemler elektronik ortamda girilen emirlerin eşleştirilmesi yöntemi ile yapılacak. Emirler fiyat ve zaman önceliğine göre eşlenecek.
(DHA – Elif DEMİRCİ, Veysel EROL)
