Selçuklu Tarihçi Ali Can’dan üç sergi bir arada

ATRO (Aydın Turist Rehberleri Odası) Kuşadası Şubesi ve Kuşadası Yerel Tarih Araştırmaları Grubu önemli bir sergi/söyleşi düzenliyor. Kuşadası Ticaret Odası’nın ev sahipliğinde gerçekleşecek sergi tarih meraklılarını buluşturuyor. Selçuklu tarihçi Ali CAN’ın danışmanlığında hazırlanan bu sergiden bir kesit:

19. yüzyılın ikinci yarısında Ayasuluk’ta (Selçuk) üç önemli olay yaşanmıştır: Birincisi demiryolunun zorunlu biçimde geçişi; ikincisi ise Artemis tapınağının keşfi ve üçüncüsü de Meryemana evinin yerinin bulunmasıdır. Demiryolu; “İzmir’den Aydın’a Osmanlı Demiryolları”; başarılı biçimde Belevi’ne ulaşmış, bundan sonrasında ise Selatin dağının sorun çıkarması yüzünden hat Ayasuluk’a kaydırılmıştı. (1862) İstasyon açılmıştı ama Aydın’dan develerle gelen mallar Kozpınar’dan yüklenerek İzmir’e götürülebiliyordu. 1866 yılında tamamlanan demiryolu, Aydın ile İzmir’i bağlamıştı.

Ayasuluk’ta beliren ulaşım olanağı, çevrede verimli kazıların artması, John Turtle Wood adlı mühendisin önüne yeni bir fırsat koydu. Wood ünlü Artemis tapınağını arama işine girdi. British Museum’un desteklediği bu tasarı 1863 yılında başladı.

Tapınağın kutsal dokunulmazlık sınırını belirleyen Wood, buradan hesap yaparak doğru yeri saptadı; kuzeye doğru giderek günümüzde “İngiliz Çukuru” adını alacak olan alanda kazıya başladı. 1869 yılında kuyu suyu düzleminin altında kalıntılara ulaşıldı. Ortaya çıkanlar düş kırıklığı yaratsa da artık anlatılanlar doğrulanmış oluyordu. Dünyanın Yedi Harikası’ndan biri inanılmaz bir mermer yığını olarak çamurların içinden çıkmaktaydı. Olay yayın araçları ile dünyaya duyuruldu. Artemis tapınağı nedeniyle Efes ören yerine gelmek isteyen Hıristiyan hacıların yerini biraz da arkeoloji meraklıları almaya başladı.

Efes’teki en son yaşanan gelişme ise bir kötürüm rahibenin rüyalarından yola çıkılarak Meryemana’nın evinin bulunması oldu. Efes’i hiç görmemiş Katherine Emmerich’in düşlerinin yardımı ile 1891 yılında İzmir’deki Lazarist Koleji Başkanı Eugene Poulin ve arkadaşları tarafından yürütülen çalışmalar başarılı olmuş ve Meryem Ana’ya dair anlatılanlar güç kazanmıştı.

Bu üç konu, 20 Kasım’da Kuşadası Ticaret Odası salonunda açılacak sergi ile hayat buluyor, Arkeolog Cengiz İçten’in konuşmacı olarak katılacağı etkinlik 14:30’da başlayacak.Tarihçi Ali Can: “Sergiyi gezmek ve Cengiz İçten’in keyifli söyleşisine katılmak isteyen herkes davetlidir. uzun hazırlık döneminde her türlü desteği veren Sayın V. Gökhan Sengel’e (Osmanlı’da Efes), Sayın Mustafa Ünüvar’a (Demiryolları) ve Sayın Cafer Yeşildağ’a (Meryem Ana Evi) çok teşekkür ederim” dedi.