Selçuk Su Kemerleri Neden Çatlıyor?

İzmir’in turistlik ilçesi Selçuk’ta bulunan tarihi su kemerlerinde görülen çatlaklar ve kırılmalar ilçede tedirginlik yarattı.

Su kemerlerinin tarihçesi
St. Jean (Aziz Yuhanna) Takip Kapı¬sı’nın doğusundan başlayıp ilçe içinde ve özellikle istasyon çevresinde sağ¬lam olarak kalmış olan Bizans suke¬merleri, Şirince Boğazı’nda devam etmekte ve kuzeye doğru yönelmek¬tedir. Bunlar, Belevi ile Selçuk arasın¬daki Pranga mevkii doğusundaki su kaynaklarından sağlanan içme suyunu, Selçuk Ayasuluk Tepesi’ndeki Bizans dönemi yerleşimine ve Ortaçağ’ın Hac merkezi olan St. Jean Kilisesi’ne ulaştırıyordu. İstasyon çevresinde 15 m. yükseklikte sağlam kalabilen sukemerlerinin ayaklarında, Efes ve Arte-mision’dan getirilen devşirme mer¬mer bloklar, düzeltilerek kullanılmıştır. Bunlar arasındaki Arkaik döneme ait İon sütun başlıkları önemlidir (Selçuk Efes Müzesi, Büyük Avlu). Üstteki kemerlerde ise tuğla kullanılmıştır. Su kemerlerinin Ayasuluk Tepesi’ne ulaştığı yerde (Takip Kapısı’nın doğu kısmında), büyük boyutlu bir su depo¬su veya sarnıcı son yıllarda kazılarak ortaya çıkarılmış ve restore edilmiştir. Kemerli ve tonozlu bir üstyapıya sahip olan su deposunda da Efes’ten getiril¬miş yivli sütunlar ve İ.S. 2. yy ortasına ait Kompozit düzenli sütun başlıkları kullanılmıştır.

Son Restorasyon
2009 yılı içerisinde 124 ayaktan oluşan su kemerlerinin ayakta kalan bölümünde başlatılan restorasyon ve onarım çalışmaları Selçuk Belediyesi tarafından kentsel dönüşüm ve yenileme proje kapsamında gerçekleşmişti. Çalışmalar kapsamında, ilçe merkezindeki İstasyon Meydanı’ndan Ayasuluk Tepesi’ne kadar uzanan su kemerlerinden 14 ayağın derz onarımı, yüzey temizlemesi ile kemerlerin tuğla onarımları yapılmış, 77-78 ile 80-82 nolu ayaklar arasındaki su kemerlerinde bağlantılar tamamlanmıştı.

Çatlaklar ve kırılmaların nedeni?
Söz konusu çatlamalar ve kırılmaların kurulan ses sistemleri ile ilgili olduğunu iddia edenler varsa da uzmanlara göre bu pek mümkün görünmüyor. Arkeolog ve restoratörler doğal sebepler dışında su kemerlerine en güçlü zararı bölgede gerçekleşen yıkımların ve araç trafiğinin vermiş olabileceğini iddia ediyorlar. Uzmanlar restorasyon kadar korumanın da önemli olduğuna dikkat çekiyor ve Selçuk Belediyesinin su kemerleri ve istasyon meydanı için üzerine düşeni fazlası ile yaptığını ilgili bakanlığın da sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini söylüyorlar. Selçuk ilçesinde su kemerleri başta olmak üzere cami ve birçok korunması gereken eserin kaderine terk edildiğini söyleyen Selçuklu yurttaşlar ilçelerinde bulunan çok önemli kültür miraslarına bir an önce bütçe ayrılmasını ve gerekli korunmanın sağlanmasını istiyorlar.