Selçuk En Çok Aydın ve Mardin’den Göç Alıyor

SELÇUK İMKB ANADOLU LİSESİ COĞRAFYA ÖĞRETMENİ GÖKALP ERHAN GÜZEL SELÇUK İLÇESİNİN NÜFUS SAYIMI SONUÇLARI VE ÖZELLİKLERİNİ DEĞERLENDİRDİ.

SELÇUK İLÇESİ

2012 NÜFUS SAYIMI SONUÇLARI VE NÜFUS ÖZELLİKLERİNİN ÖZET DEĞERLENDİRMESİ

Nüfus sayımları ve bu sayımlarla elde edinilen nüfusa ait sonuçlar kaynakların doğru kullanılması ve yatırımların planlanması açısından son derece önemlidir. Çevre sorunlarından, ekonomiye sosyokültürel sorunlara kadar aklınıza gelebilecek bir çokşeyin nüfusun özellikleri ile yakından ilişkisi vardır. İşte bu nedenle çeşitli kurum ve kuruluşlara katkıda bulunduğunu düşündüğüm ve ilkini 2007 yılında yaptığım Selçuk nüfus özellikleri ve özet analizi çalışmasının yenisini yapma gereği duydum. Selçuk’un gelişimine küçük de olsa bir katkı koyarsam son derece mutlu olacağım. Çalışmama katkıda bulunan sevgili öğrencim Coğrafya Öğretmenliği Öğrencisi Sami DAL’a teşekkür ederim.

2012 sayımlarına göre ilçemiz nüfusu 28.213’ü kentte 6374’ü kırsalda olmak üzere toplam 34.587kişidir.

İlçemize ait ilk nüfus verileri 1935 yılına ait olup kent ve kır nüfus verileri ayrı olarak ilk defa 1950 yılı sayımlarında gösterilmiştir.(Tablo 1 – Grafik 1)

İlçemizin nüfus özelliklerini incelediğimizde son derece ilginç ve kanımca önemli sonuçlar ortaya çıkmaktadır.

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine ilk defa 2007 yılında geçilmiş ve ilçemizin toplam nüfusu 27.284’ü ilçe merkezinde 6718’i belde ve köylerde olmak üzere 34.002 kişi olarak tespit edilmiştir.

Nüfusumuz, beş yıllık dönem içinde ilçe merkezinde 929 kişi artmış belde ve köylerde ise 344 kişi azalmıştır. Sonuç olarak ilçe genelinde nüfus artışı585 kişi olarak gerçekleşmiştir.

Nüfusumuzun sayım dönemlerine göre artış düzeyini incelediğimizde en yüksek artış oranı ilçe merkezinde sırası ile 1985, 1990,1965 ve 2000 sayımlarında gerçekleşmiştir.

Söz konusu beş yıllık dönemde ise yıllık nüfus artış hızı ilçe merkezinde yaklaşık olarak  %0,6 olarak gerçekleşmiştir. İlçenin toplam nüfus artış hızı ise%0,4 düzeyindedir.

Yıllara göre nüfus artış hızını incelediğimizde artış hızının 2000 yılından sonra hızlı bir düşüşe geçtiği görülebilir. Belde ve köylerimizin nüfusu 2000 sayımlarına kadar artmış, bu tarihten sonra ise azalmaya başlamıştır. (Tablo 2)  Bu durum kısmen günümüzde ama daha çok gelecek 10-15 yıl içerisinde ilçemiz açısından son derece olumsuz sonuçlar doğuracaktır. Bu nedenle dikkat edilmesi ve takip edilmesi gerekir.

Komşu ilçelerimizi incelediğimizde  2007-2012 dönemi yıllık nüfus artış hızı Torbalı’da yaklaşık %3, Tire’de yaklaşık %2,1, Kuşadası‘nda ise yaklaşık % 4,5 tir.

Komşularımızda meydana gelen artışın nedenleri ile bizim ilçemizde meydana gelen durağanlığın nedeni sorulması gereken bir sorudur. Buna verebileceğimiz cevap, komşu ilçelerle benzer sosyokültürel özelliklere sahip özellikler taşıdığımız hepimizin bildiği bir gerçek olduğuna göre,  bu ilçelerle aramızda nüfus artış oranı açısından görülen temel fark aldıkları göçlerdir.  Son 10-15 yılda bu komşularımızda yaşanan hızlı ekonomik büyüme nüfuslarını hızla arttırmış, hızlı nüfus artışı zorunlu olarak hastane, okul vb. devlet yatırımları ve yeni iş olanakları yaratmış (daha fazla ticarethane) , yeni iş olanakları da yine göç yoluyla nüfus artışına yol açmıştır.

İlçemiz ise doğal yollarla (doğum –ölüm) nüfusunu yeterince arttıramadığı gibi ekonomik açıdan gerekli gelişimi gösterememiştir. Buna bağlı olarak bir taraftan,  özellikle komşu ilçelere ve metropollere nitelikli göç verirken bir taraftan da tarım ve turizmdeki (oteller) ucuz iş gücü ihtiyacına bağlı olarak azda olsa niteliksiz göç almıştır. Ancak ne doğumlar nede aldığı bu göç Selçuk’un yeterince gelişmesini sağlayacak nüfus potansiyelini sağlamaktan uzaktır.

Bir yerleşim yerinde nüfus artışının yüksek olmasının ve yarattığı kentleşmenin olumlu ve olumsuz sonuçları vardır. Çarpık kentleşme riski, trafik, altyapı, sosyal ve kültürel sorunlar gibi olumsuz etkileri yaşansa da komşularımızın her biri çevre yerleşimler için birer cazibe merkezi haline gelmiş, ticaret gelişmiş ve çeşitlenmiştir.

Selçuk’un nüfus açısından bir diğer sorunu ise yaşlanan bir nüfus özelliği göstermesidir.( Grafik 2)Nüfus yaşlandıkça tüketim talebi azalır, gençleştikçe tüketim talebi ve dinamizm artar.

Selçuk’un nüfusunun yaş gruplarına dağılımını incelediğimizde 0-14 yaş arasındaki çocuk bağımlı nüfus toplam nüfusun yaklaşık%19,4’ ünü  (Türkiye 24,9),   65 yaş üstü yaşlı bağımlı nüfus ise toplam nüfusun yaklaşık %10,5 ‘ine denk gelmektedir.(Türkiye %7.5)

Görüldüğü üzere ilçemiz Türkiye ortalamasından daha fazla yaşlıya, buna karşılık daha az çocuk nüfusa sahiptir. İlçemizde okula yeni başlayan öğrenci sayısının her yıl azalması bu durumun yansıması olup yaşlanan nüfus için yeni sosyal politikalar oluşturma zorunluluğu doğmaktadır.

15-24 yaş arası nüfus dünyada genç nüfus olarak kabul edilmekte olup ilçemizdeki oranı %14 düzeyindedir.( Türkiye % 17 – İzmir % 15) Yaklaşık 4780 kişi olan bu nüfusun taleplerini karşılayabilecek yeterli sosyal ve kültürel aktivitenin olmaması gençlerimiz bu ihtiyaçlarını Kuşadası başta olmak üzere başka yerleşim yerlerinde gidermeye çalışmalarına neden olmaktadır.

Nüfusumuzu cinsiyet açısından incelediğimizde kadın nüfusun erkek nüfustan 47 kişi fazla olduğu görülmektedir. Özellikle 35-44 yaş aralığında kadınlar 136 kişi fazladır. Bu durum bu yaş aralığında erkeklerin çalışmak amacı ile başka yerleşim yerlerine ya da başka ülkelere göç ettiği konusunda bize fikir vermektedir.

İlçemizde göç olayını incelediğimizde nüfusunun 22.606 ‘sı İzmir nüfusuna kayıtlı olup başka illerin nüfusuna kayıtlı olan nüfusumuz 11900 kişidir. Kısaca ilçemiz nüfusunun yaklaşık  % 35‘i göç yolu ile gelmiştir.(İzmir %55) Kütüğünü, yani nüfus kaydını geçmişte ilçemize almış olan nüfus buna dâhil değildir. İlçemizde en çok Aydınlı en az Karabüklü vardır. Şırnak nüfusuna kayıtlı hiç kimse yoktur.(Tablo 3 )

İlçede yaşanların medeni durumuna ilişkin olarak 2011 verilerine göre 15 yaş üstünde olup hiç evlenmemiş olan nüfus 6558 kişidir. Evlenip boşanmış olanlar evlenme çağında olan nüfusun (15 yaş üstü)% 5’i düzeyindedir. Türkiye( % 3)( Grafik 3)Bu oran Selçuk gibi küçük bir yerleşim yerinde oldukça yüksek olan bir oran olup yaratacağı yansımalar nedeniyle analizi yapılması gereken bir istatistik veridir.

Yine ilçemizde eşi ölmüş kadın sayısı 1646, eşi ölmüş erkek sayısı 236 kişidir. Yalnız yaşayan kadınların sayısının fazla olması ve önemli bir bölümün yaşlı olması onlara yönelik hizmetlerin arttırılmasını gerektirmektedir.

Eğitim durumu ile ilgili verilere(2011) baktığımızda okuma çağında bulunan nüfus (6 yaş)üstü nüfusumuzun %4’ü okuma yazma bilmemektedir.(Grafik 4)

Okuma yazma bilmeyenlerin çok büyük bölümü kadınlardan oluşmaktadır. Yine okuma yazma bilip herhangi bir eğitim kurumu bitirmemiş olanlarla ilkokul mezunlarının toplamı % 47 düzeyindedir.( Türkiye % 44 ) Kısaca ilçemizin eğitim düzeyi sanıldığı kadar yüksek değildir. Yine genel olarak kadınlarımızın eğitim düzeyi daha düşüktür. Yüksekokul ve fakülte mezunlarının oranı Selçuk’ta %9 olup Türkiye ortalaması kadardır. % 0,4düzeyinde olup Türkiye ortalaması yaklaşık % 0,8 dir. Bu durum doktora düzeyinde eğitim alan hemşerilerimize uygun iş olanaklarının olmayışından kaynaklanmaktadır.( Tablo 4)

Elimizdeki bu nüfus verileri ve eğilimleri ışığında şunu kesinlikle ifade edebiliriz ki gelecek 10-15 yıl içinde Selçuk’ta nüfus büyümesi olmayacağı gibi nüfusun azalması yaşanacaktır.

Nüfusun yaşlanma eğilimi göstermesi, kendini yenilemesi için gerekli doğumların olmaması, yaşlılığa bağlı olarak ölümlerin artacak olması ve göç almayışı bu duruma yol açacak temel etkenlerdir.

Göç almayışımız ve doğal yollarla nüfusumuzun artmayacak olması kimilerine göre olumlu bir durum olabilir ve bakış açısına göre değişebilir. Ancak şu da bir gerçektir ki ilçemiz nüfusunun yaşlanıyor olması, yaşlanmış nüfusa bağlı olarak tüketim talebinin azalmasına, buna bağlı olarak da ticari hayatın zayıflamasına yol açacaktır.

Yine başka bir açıdan irdeleyecek olursak genç nüfus dediğimiz tüketen ve eğlence başta olmak üzere sosyal talepleri yüksek nüfus oranının azalması ilçemizin canlılığını azaltmaktadır ya da azaltacaktır.

 Nüfusumuz açısından bir diğer sorun boşanmış bireylerin fazlalığı ya da parçalanmış aile yüzdesinin nüfusa göre yüksek olmasıdır.

Turizme bağlı ortaya çıkan yozlaşma, eğitim düzeyinin düşük olması, geçim sıkıntısı boşanmış bireylerin sayısının fazla olmasının başlıca nedenidir. Böyle ailelerin çocuklarında duygusal ve davranış bozukluğu oluşma ihtimali arttırmaktadır ve takip edilmelidir.

Sonuç olarak Selçuk‘un nüfusu 50.000 ve üstüne çıkmadığı müddetçe gerçek manada kentleşebilmesi ve yukarıda sözü edilen olumsuzlukların giderilmesi pekte mümkün değildir. Bu durum doğalgaz, sinema, alışveriş merkezleri, kent içi toplu ulaşım gibi ihtiyaç ve hizmetlerin gelişimini engellemekte, Selçuk’un cazibesini azaltmaktadır.

İlçemiz tarım alanları çok geniş olmayan ve sanayiye kapalı olan bir yerleşim yeri olması nedeniyle niteliksiz göçler açısından cazip değildir. Bu Selçuk açısından büyük bir şanstır. Ancak nitelikli göç çekmediği müddetçe gelişmesi de mümkün değildir.

Oysaki ilçemiz son derece özel bir konuma sahip olup doğal ve beşeri şartlar açısından şanslıdır. Ova, dağ, akarsu, göl, mağara,  kumsal, deniz gibi doğal unsurların hepsine birden sahip olan yerleşim yok denecek kadar azdır.

Yüzölçümünün %45’i ormanlarla kaplı, çok sayıda hayvan ve bitki türünün bulunduğu bir coğrafyada bulunması, alternatif turizm olanaklarını arttırmaktadır. Ancak bu alternatif turizm olanakları bu güne kadar harekete geçirilmemiştir.

Türkiye’de birçok tarihi mekan bulunmaktadır. Ancak İstanbul’dan sonra en zengin tarihsel çeşitliliğe sahip olan yerleşim yeri Selçuk’tur. İlkçağ, Roma, Bizans, Anadolu Beylikler Dönemi ve Osmanlı Dönemine ait eserler ilçemizin turizm potansiyelini arttırmaktadır. Ancak klasik turizm enstrümanları dışında örneğin Aydınoğullarından kalma eserler değerlendirilememiş, turistlerin gezi güzergâhları içine alınamamıştır. Bu potansiyel acilen değerlendirilmelidir.

Önümüzdeki dönemde İZBAN’ın Selçuk’a gelecek olması büyük bir şans olup İzmir ile bağlantısı hızlanacak ve sıklaşacaktır. Selçuk bu sayede bir banliyö olabilir. İnsanlar Selçuk’u yaşam alanı olarak seçip İzmir’e ya da Torbalı’ya çalışmaya gidebilir. Bunun için daha modern ve geniş konutlara ihtiyaç vardır. 

Her yere yüksek okul ve fakülte açıldığı 90’lı yıllarda üniversite trenini kaçıran ilçemiz THK Üniversitesi ile Dokuz Eylül Üniversitesine bağlı olarak açılacak olan yüksekokula sahip çıkmalı ve her türlü desteği vermelidir.

İlçemizin unutulmaması gereken bir diğer özelliği tarımdır. Şeftali, mandalina ve zeytin üretimi azımsanmayacak düzeydedir. Zeytinyağı üretiminde markalaşma kısmen sağlanmıştır. Ancak Türkiye’nin sayılı üreticilerinden olmamıza rağmen şeftali ve mandalinaya ait özel bir ürün üretilmemiştir.

Günümüzün ketli insanının yöresel ve farklı tatlar arayışı içerisinde olması bu alanda bir markalaşmayı son derece olanaklı kılmaktadır.

Daha fazla sorun ve daha fazla çözüm önerisi elbette ki dile getirilebilir. Ancak bildiklerim  ve deneyimlerim ışığında  tarafımca yapılabilecek analiz ve çözüm önerileri bahsettiklerimizden ibarettir.

Bu ilçenin bir yaşayanı ve bir Coğrafya Öğretmeni olarak hissettiğimiz sorumluluk nedeniyle yaptığımız bu özet değerlendirmenin ilgilenenlere ve ilgililere faydalı olmasını diliyorum

MART 2013

Gökalp Erhan GÜZEL (Selçuk İMKB Anadolu Lisesi Coğrafya Öğretmeni)

EK 1:            SELÇUKİLÇESİ 2012 NÜFUS PRAMİTİ

TABLO1   :    SAYIM YILLARINA GÖRE SELÇUK NÜFUS TABLOSU

GRAFİK 1 :   SAYIM YILLARINA GÖRE SELÇUK NÜFUS  GRAFİĞ

TABLO   2   : YILLIK NÜFUS ARTIŞ HIZINI GÖSTERİR TABLO

GRAFİK 2   : NÜFUSUN YAŞ GURUPLARINA DAĞILIŞI

TABLO 3:      SELÇUKİLÇESİ GÖÇ VERİLERİ

GRAFİK 3   : MEDENİ DURUM GRAFİĞİ

GRAFİK 4   : EĞİTİM DURUMU GRAFİĞİ

TABLO   4   : CİNSİYETE GÖRE EĞİTİM DURUMU TABLOSU

KAYNAK : TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

SELÇUK İLÇESİ 2012 NÜFUS PİRAMİTİ

2012 nüfus piramitimiz incelendiğinde “Arı Kovanı” olarak adlandırılan bir nüfus piramitine sahip olduğu görülmektedir.

Bu piramitte düşük doğum ve ölüm oranları göze çarpar. En gençten en yaşlıya doğru sayısal fark azalır ve ilerleyen dönemde yaşlı oranı iyice artarak ölümlerle beraber nüfus azalması yaşanır.

SAYIM YILLARINA GÖRE SELÇUK NÜFUSU VE GRAFİĞİ

TABLO 1

SAYIM YILLARINA GÖRE NÜFUS ARTIŞ HIZI

SELÇUK İLÇESİNİN  GÖÇALDIĞI  İLLERE SAYISAL DAĞILIŞI

TABLO 3

 15 YAŞ ÜSTÜ NÜFUSUN MEDENİ DURUMU 2011

EĞİTİM DURUMU TABLOSU

TABLO 4