Orada Bir Müze Var Uzakta –II–

Batman Müzesi

Türkiye’nin değil tüm dünyanın gözü Hasankeyf öreninin sorumluluğu da üstlenen Batman Müzesi’nde. Müze’yi Milas Müzesi’nden buraya atanan Tenzile Uysal yönetiyor. Müdüre Hanım ve ekibinin ilk yaptığı başarılı çalışmalardan biri; Hasankeyf örenine turnike sistemini getirip, kentin yerli ve yabancı turistler tarafından rahatça ve daha modern bir sistemle gezilmesini sağlamak oldu.

Şu anda ziyarete kapalı olan Hasankeyf Kalesi’nin olumsuzluklarını gidermek için alternatif gezi güzergâhı çalışmasında Kaymakamlık ile koordineli olarak çalışma yürüten Batman Müze MüdiresiUysal, turistlerin Hasankeyf’te bulunan Zeynel Bey Türbesi, Artuklu Hamamı, Köprü ve diğer tarihi mekânları da gezmelerini sağladı.

Batman Müzesi, Batman iline 8 km uzaklıkta ve kaderine terkedilmiş durumda olan Mor Kuryakos Manastırı’na sahip çıkarak turizme kazandırmanın yollarını arayıp, ahır olarak kullanıla gelen manastırın temizlenmesi ve güvenlik önlemlerinin alınması için bir proje hazırladı.

İŞKUR’dan temin edilen işçilerle Manastır içindeki yaklaşık üç metreye yakın dolgu toprağı kaldırdı ve manastırı içindeki kaçak yapılardan arındırdı. Böylece manastırın silueti ortaya çıkarılmış, T.P.A.O.’dan temin edilen malzemeyle manastırın etrafına tel örgü çekildi. Öte yandan Mor Kuryakos Manastırı’nın belgesel filmi de hazırlandı ve kamuoyuna tanıtıldı.

Aynı zamanda Batman ve Siirt illerinde bulunan ve Ilısu Barajı suları altında kalacak olan höyüklerde gerçekleştirilen toplam altı müze kurtarma kazısına da başkanlık etmekte olan Batman Müzesi, Neolitikten Osmanlı dönemine kadar buluntu veren höyüklerden çıkan eserlerişimdilik kendi müze sergi salonu oluncaya kadar Mardin ve Diyarbakır Müzesi depolarında koruma altına aldırmakta. Çok kısa bir süre içerisinde açılacak olan yeni Batman Müzesi bu eserlere ev sahipliği yapacak, yerli ve yabancı turistlerine eserlerini sergileyecek.

Bu arada 2013 yılı takvimi hazırlayan Tenzile Hanım, Batman ve Siirt illerindeki höyükleri tanıtan bir 2013 takvimi hazırlatarak Türkiye’nin her ilindeki Kültür ve Turizm Müdürlüklerine, Müze Müdürlüklerine, Röleve ve Anıtlar Müdürlüklerine, Kültür Varlıklarını Koruma Kurullarına dağıtıp, Batman ilinin de bir müzesi olduğunu tüm Türkiye’ye duyurdu.

100 yıl önce bölgeyi gezmiş İngiliz Gezgin ve aynı zamanda Tarihçi ve Fotoğrafçı GertrudeBell fotoğraf sergisi yurtta olduğu kadar dünyada da ses getirdi. Hasankeyf’in bir asırlık fotoğrafları sadece Müze’de sergilenmekle kalmayıp, Batman halkına daha rahat ulaşması için kentin parklarında ve Hasankeyf’te de sergilendi. 2013 yılı EMITT Fuarı’nda da sergilenen söz konusu fotoğraflar, Batman iline ilgiyi arttırdı ve büyük beğeni topladı.

Batman Müzesi’ne 2010 yılında kurucu müdür olarak atanan Tenzile Uysal iki yıl gibi kısa bir süre içerisinde yaptığı çalışmalarla adından sıkça söz ettirmekte, Batman halkının takdirini toplamakta ve çok yakında modern bir müzeyi Batman iline kazandırma yolunda emin adımlarla ilerlemekte.

Tenzile Uysal kim?

1988 yılı Ege Üniversitesi Klasik Arkeoloji mezunu. Marmaris Müzesi, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Müzeleri Müdürlüğü, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Milas Müzesi, Muğla Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünde görev yaptı. Milas Müzesinde çalıştığı dönemde pek çok müze kurtarma kazılarında heyet üyesi olarak bulundu. Bakanlık temsilcisi olarak ta Letoon Kazısı, Pisidia ve Bozburun Yarımadası yüzey araştırmalarına katıldı. 2007 yılında Milas Müzesinin teşhir yenileme çalışmasında ciddi emeği geçti.

2010 yılından beri kendi şahsi girişimleri ile birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Mezopotamya’nın en verimli kültür hazinelerinden biri olan; Batman’a bir müze kazandırmanın hevesiyle çalıştı. Bu çalışmalar sırasında yer yer engellenmeye çalışılan Ege’nin akıllı ve çalışkan kızı Uysal; yılmadan, usanmadan çalışmalarının devamını getirerek her kesimin takdirini topladı ve gerçekleştirdiği başarılı proje ve çalışmalarla kendisine destek olanları mahcup etmedi, güvenlerini boşa çıkarmadı.

İlk atandığı dönemde yani 2010 Mart’ında Eski Kültür Merkezi’nin çatı katında sadece üç personelle hizmete başlayan Batman Müzesi o zamanlar küçük bir büroyu andırıyordu. Şuan Batman Müzesi 28 personeliyle çevre illerdeki köklü müzelerle yarışır duruma geldi.

Hasankeyf’in tarihi güzelliklerinin korunmasında ve sergilenmesinde destek olan Uysal; bundan 100 yıl önceki Hasankeyf resimlerine ulaşarak 1910’lu yıllarda Hasankeyf’in tüm güzelliğini ve sırrını tüm dünyayla paylaştı. Kendi çabalarıyla Newcastle United Üniversitesi’ne gidip söz konusu fotoğrafları yurdumuza getiren Tenzile UYSAL, Gertrude Bell tarafından çekilen fotoğraflardan bir sergi düzenleyerek; teşhir salonu ve eseri olmayan Batman Müzesine yerli ve yabancı turistleri çekmeyi başardı.

Tenzile Uysal bugüne kadar çıkarılan ve teşhirini yapamadıkları eserlerin Batman halkı tarafından en azından resimlerinin görülmesi için Müzeler Günü programında 2013 Mayıs ayında yılsonunda teşhir edilmesi planlanan eserlerin fotoğraflarını sergi olarak sundu.

Tenzile Uysal bu kadar yoğunluğun içerisinde çocukların tarihlerine yabancı büyümemeleri ve kültürlerinden kopuk olmamaları gerekliliğini bilerek Türkiye’de bir ilki gerçekleştirmek için Müze-Park ve Bahçe Teşhir Alanları Projesini hazırlayarak Dicle Kalkınma Ajansına (DİKA) sundu.

Temmuz ayında açıklanan başarılı projeler arasında yer alan proje sayesinde müze bahçesinde kazılarda elde edilen ev örnekleri birebir canlandırılacak ve içerisinde yaşam alanları oluşturulup öğrencilerin tarihi dönemleri yaşamaları ve tarihi yerinde öğrenmeleri sağlanacak, ayrıca oluşturulacak sembolik kazı alanlarında da öğrencilere kazı yaptırılıp arkeoloji ve tarih sevgisi kazanmaları amaçlanacak.

Bu arada kurtarma kazılarında bulunan mezarlar Müze bahçesine taşınacak, mezar hediyelerinin birebir mulajları alınarak müze bahçesinde sergilenecek. Bu da Türkiye’de uygulanacak ilklerden biri olarak Batman’da gerçekleştirilecek.

GertrudeBell kim?

Tam adı Gertrude Margaret LowthianBell. 1868-1926 yılları arasında yaşamış ünlü bir İngiliz tarihçi, fotoğrafçı ve gezgin. ABD’de doğmuş ancak ailesi daha sonra İngiltere’ye göç etmiş. Tarih öğrenimini, Oxford Üniversitesi’nde birinci olarak bitirdikten sonra dünyada pek çok ülkeyi gezerek, günlükler tutmuş, tarihi eserleri inceleyip fotoğraflarını çekmiş.

1900-1918 yılları arasını kapsayan gezilerinde yedi bin adet fotoğraf çekmiş ve 1600 sayfalık günlükler tutmuş. İngiltere deki Newcastle Üniversitesi, dört yıl süren ve 1985 yılında tamamlanan bir çalışma sonunda Bell’in tüm fotoğraf ve günlükleri bilim dünyasının hizmetine açılmış.

Batman Müzesi Müdürü Tenzile Uysal, Newcastle Üniversitesi arşivinden özel olarak temin ettiği Antik Kent Hasankeyf’in 1911’de çekilmiş ve daha önce yayınlanmayan fotoğraflarını Batman halkıyla buluşturdu geçtiğimiz yıllarda. Sergi, İngiltere Newcastle Üniversitesi’nin de dikkatini çekti. Gertrude’un çektiği toplam yedibin fotoğraf ve binaltıyüz sayfalık not arasından ilgili olanlar yani Hasankeyf fotoğrafları, Üniversitenin Fotoğraf Sorumlusu Dr. Mark Jackson tarafından temin edildi. Fotoğrafların Batman’da sergilenmesi ve Hasankeyf’inde turizm açısından tüm dünyaya duyurulması, yerli ve yabancı turistin gelmesi için iyi bir fırsat oldu.

Batman Müzesi, kent ve çevresi için bir kültür merkezi. Dolayısıyla Batmanlılar için çok gerekli ve yararlı bir kurum. Batman hem bir müzeye hem de çok başarılı bir müdireye kavuştuğu için çok şanslı. Bu müzeyi yaşatmak ve çalışanlarına destek vermek bu ülke insanının bir görevi olmalı. Hatta Tenzile Uysal gibi topluma örnek olacak başarılı insanlarımızı desteklemek, daha çoklarının yetişmesi ve işbaşına gelmesi için çaba sarf etmeli.

Evet, orada bir müze var uzakta; işte o bizim müzemizdir. Bu anlamda Batman Müzesi müdiresi Tenzile Uysal ve ekibine başarılar diliyor, çokça selamlarımızı iletiyoruz.