site okul selçuk izmir

DOLAR
EURO
ALTIN
BIST
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
İzmir °C
site rehber selçuk izmir

Afganistan’da İlginç Bir Halk: Kâfiriler

02.01.2017
A+
A-

Medya, Afganistan’ı hep ya Taliban ya da General Dostum üzerinde gündeme getirdiyse de unuttuğumuz bir şey var ki o da Afganistan ın Pakistan ile birlikte Türkiye ve Türklere en yakın ülke, halk olduğudur. Gerçi ekonomik kriz, terör ve siyasi istikrarsızlık nedeniyle Türkiye nin, Türklerinin burayla ne ilgilenecek zamanları ne de gündemleri vardır.

Oysa 88 yıl önce Afganistan Kralı Emanullah Han’ın ülkemizi ziyareti dolayısıyla yayınlanan bir makalede şöyle diyor deniliyor: “… (Hint) ve (Semit) ırklarına mensup (Puştu) lisanını görüşen ve yekûnu 750 bin kişiyi geçmeyen Afridi, Çinvari, Mangal, Kattak ve Weziri aşiretlerinden mürekkep ’Pathan’ kitlesi… ” .

Makale devam ediyor: “Bu kitlenin şimalinde Hindiguş ve Keşmir dağları arasında sıkışmış ve ancak bir asırdır İslamlaşmış 250 bin kişilik sarı saçlı, mavi gözlü kâfiriler… ” diye devam ediyor.

Şark’ta Hindistan hududu ile Belücistan ve garpte İran ve Kanhdahar’ın aşağısından Herat’a doğru çizilecek bir hattın cenubunda kain (Seyistan) eyaletinde mütemekkin Belüçler ve yukarıda Türkçe bilmeyen Tacikler çıkarılırsa… ” sözleriyle son buluyor.

Evet, konumuz Kâfiriler… M.Ö. 356-323 yılları arası yaşamış ve dünyanın en büyük imparatorluklarından birini kurmuş olan Büyük İskender in soyundan olduklarını iddia eden Kâfiriler, diğer bilinen adlarıyla Nuristanlılar Kuzey Batı da, daha çok dağlık bölgede yaşarlar.

Bu halkın kökeni işte Büyük İskender in doğu seferi yani Hindistan üzerine yaptığı sefer sırasında, gittiği her yerde yaptığı gibi komutanlarını fethettiği yerlerde yerel halktan kızlarla evlendirip bırakıyordu. Bu davranışın amacı, stratejikti; gittikçe Pella dan uzaklaşan ve dolayısıyla azalan lojistik desteği güçlendirmekti.

İşte Afgan sınırları içinde de aynı davranışı yaptı. Makedonyalı askerlerden oluşan çoğunluğu renkli gözlü ve beyaz tenli erkekler burada yerle halkla kaynaştı, karıştı. Sonuçta ortaya Afgan-Makedon karışımı bir ırk ortaya çıktı. Hatta İskender in bizzat kendisinin evlendiği hanım Roksalan bir Türko-Afgan dır ve İskender bu evliliğinden bir oğlan evlat edinmiştir.

Yalnız aşırı sıcaklardan etkilenen İskender, bu toprakları terk etmek zorunda kalmış hatta ordusunun bir kısmını burada kaybetmiştir. Yalnız giderlerken arkalarında Helen uygarlığından izler ve insanlar bırakmış, bugün bile bu etkiler görülmektedir. Mevcut yönetimin olumsuz siyaseti ve halkın bilinçsizliğine rağmen Afganistan da ama özellikle Pakistan da beklenmedik şekilde Helen döneminden yerleşimler bulunmakta, buralarda yapılan kazılarda ele geçen eserler müzelerde sergilenmektedir.

İskender in kendisi gibi komutanları da aynı şekilde çoluk çocuğa karışmış ve onlardan bugüne gelen, kapalı bir toplum olarak yaşayan, yaklaşık iki bin yıldır başka bir dine inanmayan insanlardan oluşan bir kabile, cemaat veya daha doğru bir ifadeyle grup yaşamakta. Hiçbir asimilasyona maruz kalmadan ya da korunarak başka kültürlerle fazla karışmadan yaşayagelen bu insanlara diğer halklar inançsız anlamında kâfiriler demekte.

Afganistan dan başka Pakistan da ayrıca kendilerine benzeyen diğer bir topluluk olan Yezidiler gibi daha birçok alt grup mevcuttur. Sırasıyla etnikler haricinde sayıca daha kalabalık olarak Tacikler ve Afganlar gelir. Daha sonra Özbek, Türkmen, Kırgız, Hazari, Farsive de Ruslar gelmekte, Peştular, eskiden bilinen adlarıyla Patanlar bulunmaktadır. Daha da erken topluluklardan Dardiler yaşamaktadır.

Kâfiriler, Sünni Afganların aksine daha pagan ve şaman ritüellere sahiptir ve bu yüzden daha Şii dururlar. Bu tanımlama Sünni bakışla ele alınarak yapıldığından böyle bir sınıflama göze çarpar ama pratikte birbirine karışmış, İslami ortamda kendi içinde laik olarak herkesin kendi inanç ve örf-adetlerine göre yaşayan bir bütün topluluğun parçalarıdır.

Pak-istan yani temiz ülkenin (P)encap, (A)fganya (Kuzeybatıda kalan bölge ve komşu ülke), (K)eşmir, (S)ind, BelucisTAN olarak 1934-35 yıllarında bugünkü adıyla anılmaya başlanmıştır. Toplam nüfusun % 96 sı Müslüman ama bunun da % 20’sini Şiiler oluşturur. Bu topluluğun geriye kalanını Sünniler oluşturmaktadır. Hindu, Sih ve Yahudiler ise üç-beş bini bulmaz.

Şiiliğin bir kolu olduğu bilinen bu tarikat Pakistan da daha çok Ağa Han döneminde yayılmış ve genel kabul görmüştür. Çoğunluk İslamabat ve Karaçi kentlerinde yaşar. Dil Peştuca ve Deri’dir. Peştuca Hint Avrupa dil ailesindendir ve Farsçanın bir lehçesi olan Deri’de aynı ailedendir. Deri kelimesi saray dili anlamına gelir.

Nüfusun yarısına yakını Peştuca, üçte biri ise Derice konuşur. Tacik, Hazariler, Çehar Aymakları ve Kızılbaşlar bu dili konuşur. Bir milyon kişi Özbekçe, üçyüz bin kişi Türkmence yani Türkçenin Türkmen ağzını, az bir grup ise Türkçenin Kırgız ağzını konuşur. Bildiğiniz gibi bu her üç dil de Altay Türk dil ailesindendir.

Kâfiriler yani Nuristanlıların bir kısmı 1895’ten sonra Müslümanlığı seçmiş ve İslam dinini benimsemişlerdir ama bu söylem topluluğun tümü için geçerli değildir.

Sürecek…

Asil S. TUNÇER
Profesyonel Turist Rehberi

YAZARIN EKLEMİŞ OLDUĞU YAZILAR
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.